اگر به دنبال یکی از فاخرترین نمونه کارهای بافتنیِ ظریف و آراسته می گردید، کافیست نگاهی به پارچه دمشقی بندازید که اصالتی خاورمیانه ای دارد. بافت پر از جزئیات و ظریف هر یک از محصولات این پارچه، از دیرینه تا به امروز سندی است بر خلاقیت و مهارت بسیاری از صنعتگران عرب زبان. این از نیک بختی دنیاست که هنوز هم می تواند شاهد آفرینش این پارچه ی درجه یک، فاخر و به طور شگفت انگیزی چشمگیر باشد.
بافت پارچه دمشقی
مواد اولیه ی این پارچه عمدتا از ابریشم، پشم، پنبه، کتان و حتی الیاف مصنوعی امروزی بدست می آید. برای تولید این پارچه، صنعتگر الیاف را با الگوهایی تو در تو و پیچیده در هم میبافد تا پارچه ای دو رو و با نقشی پر از جزئیات ایجاد کند. در بیشتر موارد، صنعتگر بافتی جناغی را هم به این طرح پیچیده اضافه می کند که امروزه این پارچه به پارچه ی دمشقی توییل(جناغی) شناخته میشود.
تاریخچه پارچه دمشقی
اولین نشانه های این پارچه به قرون وسطی بر می گردد که این پارچه به عنوان کالایی صادراتی از دوران امپراطوری های بیزانس و اسلامی دیده شد. پارچه ی دمشقی نام خود را از شهری که تصور می شود خواستگاه و مبدا آن است یعنی شهر دمشق، پایتخت سوریه، گرفته است. مهاجر نشینی و تجارت، پارچه ی دمشقی را در اواسط قرن سیزدهم به اروپا رساند و با ظهور اشراف زادگی که کمی بعد از آن به وقوع پیوست، به شهرت رسید. اسناد تاریخی، مخصوصا اسناد کشف شده در غرب فرانسه، تایید می کنند که پارچه ی دمشقی برای اولین بار در اوایل قرن چهاردهم به متون قرون وسطی راه پیدا کرده است.
در آن زمان، با ورود پارچه ی دمشقی به اروپا طولی نکشید که صنعتگران اروپایی بافتی انحصاری برای پارچه ی دمشقیِ خود طراحی کردند و فرهنگ و هنروری این صنعت را گسترش دادند. تعدادی از شناخته شده ترین تولیدکنندگان پارچه ی دمشقی در آن زمان، در ایتالیا اقامت داشتند؛ جایی که دستگاه های زری بافی متعددی صرفا برای تولید انبوه پارچه ی دمشقی، که به مصرف خانواده های اشرافیِ سرتاسر اروپا می رسید، طراحی شده بود.
در این دوران بود که تحول ایجاد شده در پارچه ی دمشقی آشکار شد. همانطور که روز به روز به مهارت طراحان پارچه افزوده می شد، رنگ های بیشتری هم درون پس زمینه ی بی رنگ این پارچه بافته میشد تا جلوه ی آن را بیشتر کند. پیشرفت در صنعت منسوجات باعث شد نوآوری هایی همچون نخ های متالیک به صنعت تولید پارچه ی دمشقی راه پیدا کند و جلوه ی این صنعت را به عنوان یک اثر هنری و یک کالای نشان دهندهی شأن و اعتبار بیشتر کند.
پارچه دمشقی در عصر حاضر
امروزه پارچه ی دمشقی اگرچه به شکلی کمتر “اشرافی” اما همچنان بخشی از فرهنگ عصر جدید است. عمده ی طراحان امروزی ذاتا علاقه مند به طرح های تک رنگ هستند و به همین خاطر از به کار بردن چندین رنگ اجتناب میکنند تا طرح و نقشی پیچیده را خلق کنند. تقریبا هر نقشی را می توان روی پارچه دمشقی پیاده کرد. طرح های متداول این پارچه شامل میوه ها و گل ها میباشد. همچنین بافت این پارچه باعث ایجاد نوعی خطای بصری میشود؛ به این صورت که رنگ پارچه براساس زاویه ی نور تابشی متفاوت به نظر می رسد. این ویژگی هزینه ی خرید کالا را پایین تر نگه می دارد؛ زیرا که طرح های ایجاد شده با نخ های تک رنگ هم رنگ و هویت مخصوص به خودشان را دارند.
استفاده از مقداری پارچه دمشقی در پوشاک های مد روز و دکوراسیون کاملا ارزشش را دارد. اگر به یک عروسی با شکوه با رنگ و بوی دوران قرون وسطی و هنر های اروپایی علاقه مند هستید، پس استفاده از این پارچه کاری است که باید انجام دهید.
این مقاله مفید بود؟ در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.