تولید پارچه درصنعت لباس و پوشاک در طول تاریخ، همواره تغییر و تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. با گذشت زمان، توسط تکنولوژی مدرن و نوین مواد اولیه تولید لباس تغییرات زیادی داشته است. تا زمان وقوع انقلاب صنعتی همهی منابع الیافی که در پوشاک و لباس به کار میروند از منابع طبیعی حاصل میشد اما در دنیای کنونی، لباسها و منسوجات از مواد گوناگونی تهیه و سپس به مرحلهی تولید و مصرف ما میرسند. این مسأله باعث ایجاد رقابت برای الیاف جدید، منحصر به فرد و همچنین توسعهی الیاف گردیده است.
این مواد گاهی میتوانند به حالت سنتی و طبیعی در اختیار ما قرار بگیرند و یا به حالت مصنوعی مثل ریون، نایلون و پلی استر یافت. الیاف سنتی در واقع به وسیلهی دام و گیاهان تهیه و تولید میشوند برای مثال چرم و پنبه و کتان اما بیشتر الیاف لباسهایی که ما امروزه از آنها استفاده میکنیم معمولا به روش فعل و انفعالات شیمیایی و مواد مشتق شده حاصل که از نفت خام به عمل میآیند تهیه میشوند. ما در حال حاضر انواع مختلفی از مواد را در اختیار داریم که در فرآیند تولید لباس و پوشاک استفادههای مختلفی دارند. ما در این مقاله سعی بر این داریم که شما را با این مواد آشنا کنیم؛ تا انتها با بانک لباس همراه باشید.
الیاف پنبه
یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین و ارزانترین الیاف استفاده شده در صنعت تولید لباس و پوشاک، پنبه میباشد که خواص ویژهای دارد. پنبه، نوعی محصول کشاورزی است که از الیاف پوشانندهی دانهی گیاه پنبه تهیه میشود. این الیاف که نرم و پُف دار هستند تا حد زیادی گرما و حرارت را از خود عبور میدهند، به همین علت جزو الیاف خنک به حساب میآیند و برای فصلهای گرم سال گزینهی بسیار عالی و مناسبی هستند. لازم به ذکر است که الیاف پنبه رطوبت را کاملا جذب میکنند، در برابر حرارت کاملا مقاوم هستند، نرمی و لطافت خاصی دارند و در برابر چروک شدن مقاومت بالایی دارند. زدودن لک از لباسهای پنبهای یا به قول خودمان لباسهای نخی بسیار آسان است و این لباسها دوام خیلی خوبی دارد.
انواع مختلف پارچه تهیه شده از پنبه
انواع مختلفی از پارچهها به وسیلهی پنبه تهیه میشوند مثل چیت، متقال و برزنت. از موارد استفاده از الیاف پنبه در صنعت تولید لباس میتوان به انواع پوشاک کودکان، ملحفه، حوله، چادر صحرایی و لباس زیر اشاره کرد. لباسهای حاوی الیاف پنبه باید بعد از شستشو به صورت کامل در معرض هوا خشک شوند تا بوی تعریق بدن از آنها خارج شود. امروزه سهم پنبه در بازارهای دنیا روند نزولی دارد زیرا با تولید انبوه موادو الیاف مصنوعی در این عرصه، مسلمأ نیاز به الیاف پنبه نیز کمتر میشود. متأسفانه این پیامد برای کشاورزانی که درآمد آنها معمولا از طریق تولید پنبه است، ناخوشایند میباشد. هم اکنون کشور هند با تولید بیشترین پنبه در سال، بزرگترین تولید کنندهی پنبه در سطح جهانی میباشد.
الیاف پشم
یکی دیگر از بهترین الیاف سنتی که در صنعت تولید لباس و پوشاک، خواهان و متقاضیان زیادی دارد پشم است. در واقع ابریشم جزو الیاف حیوانی است. این الیاف معمولا دمای هوا را کاملا در خود حفظ میکنند و همین امر باعث میشود که در برابر سرمای هوا به عنوان یک عایق بسیار عالی عمل کنند؛ پس نتیجه میگیریم که لباسهای پشمی برای مناطق سردسیری گزینهی ایده آلی به شمار میروند. لازم به ذکر است که مرغوبترین نوع پشم، پشم شتر و گوسفند و بز است. ضمنا بهتر است لباسهای پشمی را بعد از شستشو آویزان نکنید و آنها را روی یک سطح صاف خشک کنید. الیاف پشمی علاوه بر تولید لباس، در تولید فرش، تابلوفرش، مبل و …. نیز نقش به سزایی دارند که نباید آن را نادیده گرفت.
چرم
یکی دیگر از بهترین و با قدمتترین مواد برای تولید لباس، چرم است که جایگاه خاص و ارزندهای در تولید پارچه، کفش، کیف، کمربند، پالتو و…… دارد و همیشه طرفداران زیادی تمایل به خرید آنها دارند. چرم در دو نوع وجود دارد، چرم طبیعی که از پوست حیوانات تهیه میشود و در واقع مرغوبترین و گرانترین نوع چرم همین نوع طبیعی آن است و دیگری چرم مصنوعی که ارزانتر است و طی فرآیندهای شیمیایی و موادغیر طبیعی تهیه میشود. چرم طبیعی در مقایسه با چرم مصنوعی بسیار لطیف، بادوام و زیبا است و خاصیت گرمایی و وزن بیشتری دارد. سالانه کشورهای زیادی با تولید ماده چرم و صادرات آن به دیگر کشورها وارد عرصه تجارت در صنعت پارچه و پوشاک میشوند.
پارچههای آزمایشگاهی
پارچههای آزمایشگاهی طیف وسیعی از مواد و پارچه را شامل میشوند و در واقع به حالت آزمایشی و کاملا محدود تولید و استفاده میشوند. نکتهی جالب توجه اینکه گاهی این مواد از شیر، قارچ و آناناس خارج میشوند.
الیاف حاوی مواد مصنوعی
الیاف مصنوعی یکی از کالاهای ضروری در تولید صنعت لباس و پوشاک میباشد. با پیشرفت و تکامل علم شیمی و دست یافتن بشر به ترکیبات و مواد مصنوعی، اندیشمندان به فکر افتادند در صنعت بافندگی نیز، الیاف مصنوعی تهیه کنند و از ریسیدن آنها با گونهای از الیاف طبیعی، به نخ های جدیدی دست یابند. این نوع از الیاف انواع گوناگونی دارند و هریک از آنها با استفاده از مواد شیمیایی خاصی تهیه و تولید میشوند. سوخت فسیلی حاصل از نفت خام در پیدایش این نوع از الیاف و پارچههای حاوی مواد مصنوعی نقش مهم و به سزایی دارد. امروزه بیشتر لباسهای موجود در عمده فروشی لباس و فروشگاهها، از این الیاف دوخته میشوند.
پلیاستر
بیشترین الیافی که در صنعت پوشاک و لباس مورد توجه و استفاده قرار میگیرد از نوعی مادهی مصنوعی به نام پلی استر تشکیل میشود. لباسهایی که حاوی این الیاف هستند خیلی سخت چروک میشوند، به سرعت خشک میشوند و تقریبا رطوبت را اصلأ در خود نگه نمیدارند؛ بنابراین قطعأ انتخاب خوب و مناسبی برای مناطق گرمسیری و فصل تابستان نیستند. در ضمن در بعضی موارد این الیاف در فرآیند تولید، با الیاف طبیعی هم ترکیب شده و سپس به مرحلهی تولید و مصرف میرسند. مواد مصنوعی انواع مختلفی دارند؛ مانند: الاستین، آکریلیک، پروپیلن و نایلونی؛ اما با این حال به نظر میرسد در سال های بعد نیز در بین همهی این مواد، پلی استر مصرف و نقش بیشتری در صنعت تولید لباس و پوشاک خواهد داشت.
ویسکوز یا الیاف سلولزی
این الیاف به صورت گسترده و انبوه در صنعت تولید لباس و پوشاک مورد استفاده قرار میگیرند. این الیاف به وسیلهی مادهای به نام سلولز که در گیاهان و درختان یافت میشود و در یک فرآیند کاملا شیمیایی تولید میشود، قابل استفاده میباشند. در واقع سلولز از طریق منابع طبیعی مثل درخت بامبو، راش و اوکالیپتوس تولید میشود و پس از طی مراحل مختلف، به حالت خمیر چوب درمی آید و بعد از تکمیل این فرآیند میتوان در تهیهی الیاف از آن بهره برد. بیشترین و متداولترین پارچهی سلولزی تولید شده در صنعت تولید لباس، ویسکوز است. ویسکوز به خاطر مرغوبیت و شباهتی که به پارچهی ابریشم دارد، طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است. ارزش و رشد این الیاف در دنیای پوشاک و لباس همواره رو به رشد است. کشورهایی مثل اندونزی، پاکستان، ژاپن، تایوان و چین بزرگترین نقش و بیشترین سهم را درتولید الیاف سلولزی دارند.
الیاف ابریشمی
ابریشم جز پارچههای قدیمی و گرانبها میباشد که همیشه و در همه جای جهان علاقهمندان و طالبان زیادی دارد و در کشور معمولا بیشتر در تولید لباسهای زنانه از آن استفاده میشود. الیاف این پارچه علاوه بر درخشش زیبایی که دارد کاملا نرم و سبک و نازک میباشد و به سختی چروک میشود، برای همین در تولید و دوخت لباسهای مجلسی، بسیار گزینهی خوبی به شمار میرود. ابریشم مادهای به وسیلهی رشتههای نوعی کرم ابریشم، تولید میشود. کشورهای زیادی مثل ویتنام، کره، برزیل، هند، تایلند، ژاپن و چین در تولید پارچههای ابریشمی مقام اول را دارند. ابریشم به درستی به دلیل جلوهی ظاهری زیبا و زرق و برق و جنس ارزشمند و منحصر به فردی که دارد، ملکهی منسوجات نامیده میشود و تولید آن به شرایط پردازش وسیع و سختی نیاز ندارد و به سهولت انجام میشود. ابریشم از دیرباز تاکنون همواره جزو الیاف قابل توجه و پرطرفداری بوده است.
الیاف ساقهای
الیاف ساقهای یکی از ارزانترین و در عین حال رایج ترین نوع از الیافهای طبیعی میباشد که طی سالیان متمادی همواره استفادههای زیادی در صنعت تولید پارچههای مختلف و پرکاربرد داشته است؛ اما امروزه به دلیل جایگزینی الیاف مصنوعی سهم ناچیزی در تولید پارچه دارد. این الیاف انواع مختلفی دارد مثل گزنه، کتان و کنف. مواد مربوط به الیاف ساقهای در واقع از میان ساقه و پوست گیاهان پیدا میشود. این الیاف در رنگهای سفیدتا قهوهای وجود دارند و میتوانندبا الیافی نظیر پنبه نیز ترکیب شوند. تولیداتی مثل فرش، گونی، طناب و کاغذ توسط این الیاف تهیه میشوند.
وسایل مورد نیاز برای خیاطی(تزئینات لباس)
در قسمتی از مراحل پایانی در تولیدات پوشاکو لباس از موادی حاوی چوب و پلاستیک و فلز(مثل دکمهها،انواع سگک و قلاب، زیپهاو گیرهها) استفاده میشود. این وسایل با اینکه کوچک و ناچیز به چشم میآیند اما سالیانه به وسیلهی کشورهای زیادی در حجم انبوه تولیدو وارد عرصه تجارت جهانی میشوند.
جمع بندی پایانی
الیاف، از مواد اولیهی ضروری در تولید منسوجات و البسه به شمار میروند و از منابع گوناگونی برای مصارف تجاری تهیه میشوند که بیشتر آنها به طور مصنوعی تولید و آمادهی مصرف میشوند.
کشور ما میتواند با استفادهی درست و بهینه از این الیاف، پیشرفت چشمگیری در دنیای تجارت پوشاک و لباس در عرصهی جهانی داشته باشد. به تبع آن تقاضا واردات این نوع کالاها کمتر میشود و باعث ایجاد شغل در کشور خودمان شده، همچنین باعث کاهش بیکاری در جامعه میشود.